
تمدناندیشی و آگاهی تمدنی دو مفهوم مغایر هستند. هر کس که آگاهی تمدنی دارد، الزاماً درک تمدنی ندارد و هرکس بتواند از تمدن و نظریههای تمدنی و گذشته تمدنی بشر سخن بگوید، ضرورتاً تمدناندیش نیست و یا دغدغۀ تمدنی ندارد. مراد از تمدناندیش کسی است که نه فقط آگاهی تمدنی، بلکه درد و دغدغه تمدن دارد. تمدناندیشی یعنی به جای گردآوری محض اطلاعات، نگاه تمدنی هم به مسائل داشتن و مسائل روز جامعه و انسان را از دریچۀ تمدن فهم یا تحلیل کردن.
خلاصه درسگفتار