معرفی و نقد کتاب
کتاب‌هایی که بانوی نویسنده خواندن آنها را توصیه می‌کند: از بینوایان تا المیزان
یادداشتی که در ادامه می‌خوانید نوشته مجتبی میثمی‌زاده، دانشجوی رشته دبیری جغرافیا درباره کتاب «تولد دوباره»، مجموعه داستان‌های بنت‌الهدی صدر است. در این یادداشت ضمن شرح فضای این داستان‌ها، به اسامی کتاب‌های متعددی که نویسنده در متن داستان‌ها از زبان شخصیت‌های مختلف معرفی کرده، اشاره می‌شود. مجموعه داستان‌های بنت‌الهدی صدر در سال ۱۳۸۶ به همت انتشارات موسسه امام موسی صدر ترجمه شده و در مجموعه‌ای به نام «تولد دوباره» منتشر شد و بعدها به تفکیک داستان‌ها در ۷ جلد مختلف تجدید چاپ شد.
کتاب «تولد دوباره» تذکاری است برای آنان که تا میانه راه آمده‌اند اما پریشان‌اند؛ می‌خواهند اما لرزان‌اند؛ برای آنان که در میان ابرهای تیره و تار تشویش و اضطراب و ناآرامی، شوریده دل درمانده‌اند.
روایت مؤمنانی که در کشاکش انتخاب راه‌ها وامانده‌اند و تشنه روزنه‌ای و کورسویی از امیدند.
داستان ایمان آورندگانی که خباثت‌ها و رذالت‌ها و دنائت‌ها و پستی‌ها و توطئه‌ها دست به دست هم داده‌اند تا آنها را از راهی که هستند برانند و به راهی که می‌خواهند آورند.
این کتاب مجموعه داستان‌هایی با رنگ و بوی دینی از بنت الهدی صدر است.
شهیده بنت الهدی صدر در این داستان‌ها هدف‌های گوناگونی را که می‌توان گفت صبر و استقامت و پایداری و شکیبایی در راه ایمان و «با هر بادی بر باد نرفتن» مهم‌ترین آنهاست، دنبال می‌کند.
یکی از اهدافی که بنت‌الهدی صدر سعی در تبلیغ و تلقین آن به خواننده دارد، مطالعه و کتابخوانی است که در ضمن داستان و از زبان کاراکتر‌های اصلی و فرعی به آن اشاره می‌کند. ایشان نه تنها در موقعیت‌های گوناگون و از زبان شخصیت‌های مختلف توصیه به مطالعه می‌کند، بلکه در خلال داستان و متناسب با فضای ایجاد شده و بحث شکل گرفته، به توصیه کتاب‌هایی می‌پردازد که می‌تواند راهگشا و راهبر افرادی باشد که در موقعیت‌های مشابه گرفتار و دچار تشویش ذهن و پریشانی حال شده‌اند. چرا که «چه غربتی سخت‌تر از اینکه روح و جان انسان تنها باشد؟»
ناگفته نماند بسیاری از کتاب‌هایی که معرفی می‌شوند، برای تکمیل بحث‌هایی است که در حین داستان شکل گرفته و برای مطالعه بیشتر معرفی شده‌اند. خود بنت الهدی صدر می‌گوید: «اگر کتاب‌هایی را که ذکر کردم بخوانی، در این باره مطالب بیشتری خواهی آموخت، اما در اینجا فرصت ما محدود است و نمی‌توانیم همه مطالب را به تفصیل بیان کنیم.»
در داستان نامه‌ها و خاطره‌ها که نامه‌نگاری دو دوست و دو خواهر جدا مانده از هم و بیان دلتنگی‌ها و اشتیاق‌ها و شنیده‌ها و دیده‌ها و تجربه‌ها و آموخته‌ها و یاری دادن‌ها و دلگرمی‌های دو مؤمن به یکدیگر است، بنت الهدی دوره کامل کتاب «المیزان فی تفسیر القرآن» را معرفی می‌کند؛ زیرا معتقد است دارای «مفاهیم و معانی گران‌بها» بوده که برای درک آن باید «غرق تفکر و تأمل» شد.
دو زن و یک مرد، داستان نوعروس و دامادی است که خواهری لجباز و حسود آن دو را از یکدیگر دور نگه داشته است. خواهری که شراره‌های حسادت وجودش را می‌گدازاند و راهی جز سوختن و سوزاندن نمی‌یابد.
در این داستان بنت‌الهدی علاوه بر اینکه از زبان مصطفی، شخصیت داستان به دفاع منطقی و علمی از دین می‌پردازند، کتاب‌هایی هم همزمان با پیش رفت بحث و گفت‌وگو ارائه می‌کند که عبارت‌اند از: «خدا» اثر مصطفی عقاد، «ایمان و عقل» و «عقل و آخرت» آثار محمد جواد مغنیه، «پدیده قرآنی» اثر مالک بن نبی، «قلمرو شیطان» اثر مصطفی محمود، «داستان ایمان»، «قافله نور، داستان زندگی پیامبر»، «علم به سوی خدا فرا می‌خواند»، «تجلی خدا در عصر دانش»، «سفر از تردید تا ایمان»، «خداوند در آسمان»، «پزشکی، جلوه‌گاه ایمان»، «ویژگی‌های جانداران»، «اصول عقاید» و «ابعاد مثبت و منفی حجاب».
دیدار در بیمارستان، روایت دختری است حیران و سرگشته که دست قضا او را به یکی از چشمه‌های معرفت می‌رساند ولی اشتباهی ناخواسته باعث جدایی آنان می‌شود، اما پیوندی که بین این دو دوست برقرار شده، سخت تر از آن است که سرنوشت بتواند آن را نابود کند.
در این داستان هم بنت الهدی از طریق گفت‌وگوی دو دوست به دفاع از مبانی دین می‌پردازد و در آن میان ۲ کتاب را برای مطالعه بیشتر معرفی می‌کند: «طب، جلوه گاه ایمان» و جلد هفتم «تکامل در اسلام»
داستان تولد دوباره _که نام کتاب هم از همین داستان گرفته شده است_ طولانی ترین متن این کتاب است. در این داستان که روایت انتقام گیری کینه توزانه و سنگدلانه زنی از مردی به بهای نابودی زندگی انسانی دیگر است، بنت الهدی تاکید فراوانی روی کتاب «بینوایان» اثر ویکتور هوگو دارد؛ چون از نظر او کتابی است «سراسر، درسِ انسانیت و شرافت».
در جست‌وجوی حقیقت، نیز مانند داستان‌های دیدار در بیمارستان و دو زن و یک مرد، بیان مختصری از اسلام است که برای آشنایی کامل‌تر و مطالعات تکمیلی در ضمن داستان، کتاب‌هایی معرفی شده که عبارت‌اند از: «انسان در قرآن» اثر عقاد، «تعصب و تسامح» اثر غزالی، «عفاف» اثر زین الدین، «حجاب» اثر مودودی، «زن در اسلام» اثر عقاد، «خانواده مسلمان» اثر بَکّاء، «اخلاق و نقش آن در زندگی» اثر سیدحسین صدر، «نبوغ محمد» اثر عقاد، «زندگی امیر مؤمنان(ع)» اثر سید محمدصادق صدر، «امام علی(ع)» اثر عبدالفتاح عبدالمقصود، «بر آستان اهل بیت(ع)» اثر علامه بحرالعلوم، «دی پیشگاه رسول خدا» و «در مکتب امام علی (ع)».
بنت الهدی صدر علاوه بر معرفی کتب گوناگون، از دانشمندان عصر خود هم در داستان‌هایش نقل قول‌هایی برای بالا بردن سطح علمی نوشته و مستدل کردن آن می‌آورد؛ دانشمندانی نظیر: ماکس مولر، ادوارد لوتر کیسل، سر جیمز و… .
او همچنین، برخی کتب دیگر را مذمت کرده و آنها را مناسب افراد پوچ گرا و دم غنیمت شمار می‌داند مثل کتاب «هیچ چیز مهم نیست» که نویسنده آن بیان کرده: «هیچ چیزی مهم نیست، نه کرامت، نه وجدان، نه دنیای بعد از مرگ …» حتی نقل قول‌هایی از کتاب مادی گرایان می‌آورد؛ مانند کتاب «نقد تفکر دینی».
این موارد کتاب‌هایی بودند که بنت الهدی صدر در کتاب «تولد دوباره» معرفی می‌کند و درباره آنها می‌گوید: «کتاب‌هایی که به تو معرفی کردم، گنجینه‌هایی هستند که تو را از هر پرسشی بی نیاز می‌کنند.»