اخبار عمومی، همایش و نشست
اکران خصوصی مستند گفت و گوی ربوده شده
در ستایش منادی گفت و گو
مستند گفت و گوی ربوده شده، امروز، در اکرانی خصوصی، برای جمعی از اهالی فرهنگ و شخصیت های دانشگاهی و علاقه مندان امام موسی صدر نمایش داده شد.
در این نشست، حاضران بعد از نمایش مستند به گفت و گو نشستند و دیدگاه خود را درباره اثر به اشتراک گذاشتند.
در ابتدای صحبت ها، امین حسین علیپور، کارگردان مستند، در توضیحات کوتاهی گفت: من همواره با امام موسی صدر مواجهه عاطفی داشتم، تا اینکه ۳۰ بهمن دو سال قبل به ذهنم رسید در مورد سخنرانی کلیسای کبوشیین کار بلندی بسازم. کاری که هم به ابعاد شخصیتی امام و هم موضوع گفت و گو اشاره کند. در نظر دارم در مورد سایر جنبه های اندیشه امام موسی صدر هم این سبک مستند را ادامه دهم.
سپس تعدادی از حاضران نقطه نظرات خود را بیان کردند که گزارش آن در ذیل می آید:
صلاح فحص، نماینده جنبش أمل لبنان در تهران
هرچه درباره امام موسی صدر صحبت شود، کم است. امام موسی صدر مقاومت را در لبنان ایجاد کرد، آن هم نه به سادگی. نمی خواهم اغراق کنم اما ایشان مانند پیامبر برای هدایت شیعیان لبنان آمد در حالی که کسی همراهش نبود. در هر روستا معدود افرادی موافق ایشان بودند. زمانی که ایشان وارد لبنان شدند شیعیان در دولت حضور نداشتند، حس ملی نداشتند، فرد تحصیلکرده نداشتند، با جنبش اجتماعی و فرهنگی که امام موسی صدر ایجاد کرد، شیعیان را ارتقا داد. امام موسی صدر امام عدالت، مقاومت، فرهنگ و پیشرفت است.
عادل پیغامی
آنچه در کلیسای کبوشیین اتفاق افتاد باید بارها مرور شود. از نقاط مثبت مستند، اشاره به دعوت کننده این سخنرانی بود. این حرکت بسیار ارزشمند بوده و جا دارد بیشتر از این به آن پرداخت شود. متن این سخنرانی باید با نگاه متدولوژی بررسی شود. برای مثال نحوه ورود امام موسی صدر، جالب توجه است؛ معمولا در شروع ارتباط با مسیحیان، به آیات سوره مریم اشاره می شود. نوآوری اصیل امام موسی صدر این است که پل ارتباطی را روی فلسفه دین که انسان است، می گذارد.
حجت الاسلام فرید حاج سید جوادی
منظور از حزب در ادبیات قرآنی مذهب است و نگاه مثبتی به آن وجود ندارد. قرآن اشاره میکند که انسانها دینشان را پراکنده کردند و هر کدام پیرو دینی شدند. از نگاه من این فکر در مشی امام موسی صدر بسیار ویژه بوده است که در انسان ها همدلی ایجاد کند در حالی که ما به دنبال مرزبندی هستیم. ما با نزدیکترین عقاید به خودمان بیشترین مرزبندی و و تقابل را داریم. در حالی که وجه مشترک باید به وحدت کمک کند و باید با کسانی که به وحدت ضربه می زنند زاویه داشته باشیم. با مرزبندی نمی توانیم راه امام موسی صدر را ادامه بدهیم.
مهدی مجاهدی
امام موسی صدر در مقاطعی مانند حضور در کلیسای کبوشیین در ظاهر تضاد بزرگی را نشان می دهد و آن را حل می کند. در تراز وجودی و اینکه چطور ممکن است از وحدت سخن گفت و همچنان در مرزهای هویتی ایستاد. در اینجا خطری وجود دارد و آن تهی شدن از هویت خویش در بحث وحدت است. آیا وحدت در سایه همگن شدن ممکن است؟ اینکه همه افراد مانند واحدی یکسان و بدون تمایز قرار بگیرند. به اشتباه، این اولین معنایی است که به ذهن می رسد و منجر به انسان زدایی می شود.
تشخص زدایی پروژه ای است که مستبدان آن را دنبال می کنند. امام دقیقا در برابر چنین ایده ای پروژه وحدت بخش و تقریب را دنبال می کند. آنچه مهم است این نکته است که برنامه فکری فرهنگی امام موسی صدر در خدمت همگن سازی نبود، در خدمت ایده ای بود که برتر نشاندن انسان است و به رسمیت شناختن انسان در همین تفاوت هاست. کثرت باوری رمز پروژه وحدت بخش است و همین است که جرقه ای در جامعه لبنان می شود.
حسین محمودیان
من از دهه ۸۰ بارها به لبنان سفر کرده ام. آخرین سفرم به زمستان قبل، و زمان حملات اسرائیل به بیروت باز می گردد. به جرئت می گویم بیشترین حضور دیداری و عینی امام در جامعه لبنان را در سفر اخیر دیدم. لحظه به لحظه حضور امام موسی صدر در رفتار مردم دیده می شد. یکی از مواجه هایم مربوط به مرد میانسالی است که ظاهر چندان موجهی نداشت، در طول بمباران ضاحیه، او مسئول مراقبت تعدادی از خانه ها بود و مورد اعتماد مردم. گاه پول یا وسیله باارزشی را به صاحبان خانه می رساند. جلوی موتورش تصویر بزرگی از امام موسی صدر بود و با اشاره به عکس گفت ما این کارها را از ایشان یاد گرفتیم.
مصطفی غفاری
شخصیت امام موسی صدر چنان جذابیتی دارد که گاه روی اندیشه اش سایه می اندازد. تکثر و گفت و گو موضوعاتی است که در سال های گذشته گاه به آن احساس نیاز کردیم و گاهی از آن غافل شدیم. ولی هیچ لحظه ای به اندازه این دوران نیاز به پذیرش تکثر نداشته ایم و جا دارد این موضوع در مستند دیده شود.
محمود مهرمحمدی
اخیرا توفیق داشته ام با آثار امام موسی صدر پیوند فکری برقرار کنم و به همان اعتبار عرض می کنم ما امام موسی صدر را انسان تربیت یافته دارای ارزش های انسانی بسیار والا می دانیم و باید بتوانیم در فرایند تعلیم و تربیت هم از ایشان الگوسازی کنیم. اثرگذاری گفت و گو نیازمند این است که به دستگاه تعلیم و تربیت توجه کنیم که چطور از چنین شخصیتی اسوه گفت و گو بسازیم و چه استفاده هایی می توان از اندیشه امام موسی صدر داشت.
شکوه و عظمتی که موقعیت دعوت به کلیسای کبوشیین آفریده است، یک تعالی دارد و آن، اندیشه ای است که این فضا را برای امام فراهم کرده است. فرایند دعوت کلیسا از امام شنیدنی و جالب توجه است که براساس چه مناسباتی برای شروع مراسم دینیشان از ایشان دعوت می کنند و فرصت خلق صحنه تاریخی شکوه مندی را فراهم کرده است.
حسین میرزاپور
هویت دینی نسل من براساس ایجاد دیوار با دیگران شکل گرفته است و شخصیت امام موسی صدر چون پلی بود بین دیگران برای ما جذاب بود. امروز، با وجود تکنولوژی های جدید ارتباطی باید به این سوال جواب داد که چطور می توان هویت شیعه را در عصر دیجیتال حفظ کرد؟ برای من امام موسی صدر در صحبت آنتیبای بستنی فروش تجسم پیدا می کند که با رفتارش نشان می دهد، حقانیت با کسی است که کارش را برای مردم به درستی انجام می دهد.
محسن فتاحی
آنچه ایده امام موسی صدر را دچار سانتی مانتالیسم نمی کند، این است که وارد حوزه اجرا شده، اندیشه هایشان پیاده شده و نتایج آن دیده شده. امام موسی صدر به دنبال حل بحران است و احتمالا در این روزهای ما نیز مؤثر باشد. می توان گفت مسئه امروز ایران شاید سخت تر از لبنان در دوران امام موسی صدر باشد.
شخصا از مؤسسه امام موسی صدر انتظار داشتم در ایام جنگ ۱۲ روزه ایده کنشگری را جدی تر مطرح کند و عینی تر وارد صحنه اجتماع شود و الهام دهنده به مردم باشد.
زهرا بهروزآذر
یکی از شخصیت هایی که خودم را مدیونش می دانم حضرت پیامبر است. اینکه چطور برای مسائل مختلف راه حل پیدا می کردند همیشه برایم جذابیت داشت. شاید نزدیکترین کسی که به ایشان دیدم امام موسی صدر است. اینکه ایشان روی باورها دست می گذارد و قالب ذهنی ندارد. بااینکه در خانواده ای بسیار متشرع رشد کرده اند اما نگاهی مترقی به موضوعات اجتماعی دارند. گویا یافته ها و داشته هایشان درونی است و نه اکتسابی. امام موسی صدر در حل مسائل مردم از هر آنچه داشت استفاده می کرد و با وجود و حضورش مسئله ها را حل می کرد.
فرزانه عرفانی منش
آنچه امام را در گفت و گو متمایز می کند، گفت و شنود است. ما در مرحله اول که گفتن است متوقف می شویم و خود را از شنیدن بی نیاز می دانیم. امام سنت حسنه جابجایی را انجام می دهد به این معنا که سفر می کند و به سراغ مردم می رود در حالی که روحانیون غالبا یکجانشین هستند و مردم به سراغ آنان می روند.
مهدیه پالیزبان
در مورد گفت و گو امام موسی صدر متوجه این نکته است که گفت و گوی صحیح زمانی رخ می دهد که دو طرف در موقعیتی برابر باشند. بر این اساس امام در ابتدا برای توانمندسازی و رفع محرومیت از شیعه فعالیت کرد و آنان را رشد داد. اگر بعد از حدود دو دهه فعالیت برای سخنرانی به کلیسای کبوشیین دعوت می شود، قبل از آن این زمینه ها را فراهم کرده است. به تعبیر مردم لبنان، ایشان به جای مردم حرف نزد، بلکه به آنان یاد داد حرف بزنند. به این دلیل با وجود غیبتشان، روند رشد شیعیان ادامه پیدا کرد.
سعید ابوطالب
رابطه من با امام موسی صدر که از حدود بیست سال قبل آغاز شده است همیشه احساسی و عاشقانه بوده و تصور می کردم دیگران همیشه مواجهه منطقی با ایشان دارند. من در سال های ابتدایی آشنایی، در ایشان غرق بودم. و هنوز مقهور و مجذوب این شخصیت هستم. در تمام این مدت علاقه داشتم کاری تصویری در مورد ایشان انجام دهم که امیدوارم روزی محقق شود.
حسین مرکبی
اینکه تصور کنیم صرفا اندیشه امام موسی صدر مهم است و نه حضور مادی ایشان، غلط است. معنا از ماده مهمتر نیست. نمی توان اندیشه را ارحج بر شخصیت و حضور افراد دانست. اینکه ایشان به عنوان شخصیتی انسانی در بین ما حضور داشته باشند، همانطور که اگر سید حسن نصرالله یازده ماه قبل به شهادت نمی رسید، امروز وضعیت منطقه به این شکل نبود.
فرزانه قاسمی، ساکن ایتالیا
تصویری که از امام موسی صدر در جامعه ما ارائه شده کامل و دقیق نیست. ایشان به طرز دقیقی می دانستند که چه می خواهند و چه هدفی را دنبال می کنند. ما در ایتالیا گاه با موقعیت هایی روبرو می شویم که افراد تصور می کنند برای گفتگو باید واقعیت وجودی و هویتمان را کمرنگ کنیم تا مورد پذیرش قرار بگیریم. به این دلیل مهم است که روش گفتگویی امام موسی صدر را تبیین کنیم. برداشت من از امام موسی صدر این است که ایشان در عین تعامل، خط قرمز مشخصی دارند و می دانند تا کجا با دیگران می توانند مسامحه کنند.
*
این نشست با سخنان کوتاه حورا صدر، مدیر مؤسسه امام موسی صدر، و آرزوی بازگشت پدر، به پایان رسید.
در هفته های آینده، مستندهای دیگری در مورد امام موسی صدر به نمایش گذاشته می شود.